23 Temmuz 1919 yılında başlayıp 7 Ağustos 1919’a kadar süren Erzurum Kongresi, ulusal egemenliğin koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine karar verilen ilk kongre olma özelliği de taşıyor. Toplanış açısından yerel olsa da alınan kararlar bakımından ulusal bir kongre niteliği taşıyan Erzurum Kongresi, merkezi İstanbul’da bulunan Vilayat-ı Şarkiyye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti’nin Erzurum şubesi ile Trabzon Muhafaza-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti’nin birlikte düzenledikleri ve Milli Mücadele’nin dönüm noktalarındandı.
İki hafta süren kongreye çoğunluğu işgal altında olan Trabzon, Erzurum, Sivas, Sivas, Bitlis ve Van’dan gelen 62 delege katıldı. Kongre iki hafta boyunca devam etti. Alınan kararlar ise kurtuluş mücadelesinde belirleyici oldu. Kongrede, mada ve himaye reddedildi. Erzurum Kongresi aynı zamanda Mustafa Kemal’in sivil olarak katıldığı ilk kongre olma özelliğine de sahip.
Türk milletinin var olma mücadelesindeki ilk refleksini ve kararlılığını gösterdiği tarihi kongrede alınan “Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür, parçalanamaz” kararı ile Milli Mücadele yolunda büyük bir aşama kaydedildi.
